Cách làm cơm lam đặc sản vùng núi Tây Bắc
Thứ Sáu, 29 tháng 4, 2016
Từ lâu cơm lam đã trở
thành món ăn không thể thiếu với người dân vùng núi cao Tây Bắc. Truyền rằng do ngày xưa đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây mưu sinh chủ yếu dựa
vào việc đi rừng , cuộc sống du canh du cư theo mùa vụ không cho phép họ mang
những vật dụng cồng kềnh như nồi , niêu, bát đũa . Quan sát thấy núi rừng luôn
có sẵn tre nứa , chỉ cần chặt một đầu là có thể đựng gạo nấu cơm mà không cần nồi
, niêu , đồng bào dân tộc đã sáng tạo ra một món ăn mới đó là cơm lam.
 |
Cơm lam sau khi được nướng chín |
Từ
"lam" theo cách nói của đồng bào dân tộc Thái có nghĩa là " nướng"
. Cơm lam nghĩa là cơm được làm chín bằng cách nướng trên lửa.
Quy trình để tạo ra những
nắm cơm lam ngon đòi hỏi người nấu cần khá tỉ mỉ. Đầu tiên phải chọn loại nếp
ngon, ấy là thứ nếp cái hoa vàng trồng trên nương, hàng năm thu hoạch vào khoảng
tháng 9, tháng 10. Thứ nếp mười hạt như cả mười, tròn căng đem nhặt hết sạn,
ngâm qua nước ấm. Dụng cụ để làm là ống nứa,ống tre để khi nướng, chỉ cháy được
phần ở ngoài và nước ngọt của cây ngấm vào gạo. Khâu chọn ống nứa tre cũng khá
cầu kì, phải chọn những cây từ 3 đến 6 tháng, già hơn sẽ giòn cơm, non hơn sẽ
không có lớp sém ngoài vỏ. Ống tre cũng không được quá to vì cơm sẽ bị nát, nếu
quá nhỏ thì cơm sẽ khô.Nếu ống tre dày thì đẽo bớt,sao cho cơm chín bóc vỏ tre
ra có lớp lụa mỏng như tơ bên trong vẫn còn bao quanh thỏi cơm , cơm có mùi
thơm như mùi mía nướng. Tre sinh trưởng vào mùa xuân có nghĩa là mùa cơm lam
ngon nhất phải là dịp cuối năm.
Người Tây Bắc làm cơm lam bằng cách cho gạo nếp đã ngâm vào ống nứa , sau đó cứ
ba phần gạo , hai phần nước, chừa lại khoảng năm phân gần miệng để khi gạo nở
sẽ đầy kín ống,rồi nút lại bằng thứ lá chuối non chặt đem về hơ qua lửa. Muốn
cơm lam có được hương vị thơm ngon tuyệt hảo, đồng bào dân tộc phải mất công
trèo đèo lội suối lấy nước ở những con suối đầu nguồn hoặc hứng những giọt
sương tinh khiết trong ống vầu ống nứa .
Sau khi chuẩn bị xong ống cơm lam thì đốt lửa , chờ thật đượm , sau đó đặt lên
trên một chiếc kiềng và xếp các ống nứa trên đó. Khi đưa ống lam vào nướng trên
bếp, vỏ nứa còn xanh mướt, khi cơm lam chín , vỏ nứa cũng đã chuyển màu. Lửa
cháy to hay nhỏ sẽ khiến cơm lam chín nhanh hay chậm. Dưới bàn tay khéo léo của
những người phụ nữ, ống cơm lam sẽ được xoay trở đều, cơm sẽ dẻo và đều hơn.
 |
Có thể dùng những nguyên liệu khác nhau để tạo ra nhiều loại cơm lam với màu sắc đẹp mắt |
Khi những ống nứa được nướng xém vỏ ngoài , người làm cơm sẽ khéo léo róc vỏ
đen bên ngoài của ống lam. Công việc này nhìn có vẻ đơn giản nhưng nó lại là một
nghệ thuật vì nếu không khéo dao sẽ chẻ vào cơm, nhưng nếu để ống dày quá , khi
tước vỏ sẽ bị mất lớp lụa trắng bao quanh cơm. Cơm lam được ăn cùng với thịt gà
hay thịt lợn nướng , nhưng khi ăn cùng muối lạc ta mới cảm nhận được hết vị
thơm ngon bùi bùi của cơm lam.
Đối với đồng bài dân tộc ở vùng núi Tây Bắc, cơm
lam không chỉ là món ăn thông thường , mà nó còn có ý nghĩa tâm linh sâu sắc.
Người dân thường dâng cơm lam cúng tổ tiên và cảm tạ trời đất đã ban cho một
năm mưa thuận gió hoà , mùa màng tốt tươi. Thưởng thức món cơm lam muối vừng để
có thể cảm nhận hết hương vị của núi rừng , của sự giao hoà giữa gạo, nứa non ,
nước và lửa , đặc biệt là cái nghĩa cái tình của người dân Tây Bắc thuần hậu .
Nguyễn Trang
All comments [ 0 ]
Your comments